پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی

مجموعه دوجلدی "بیوتکنولوژی نوین در محیط زیست و منابع طبیعی" به قلم جمعی از اعضای هیات علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی توسط معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری منتشر شد.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی، این دو جلد کتاب توسط غلامرضا صالحی‌جوزانی، فروغ قاسمی، آمنه ناصری، مژگان کوثری، حسین قنواتی، ماهرو شایق و رضا شرفی تدوین شده است. معضلات زیست محیطی ناشی از صنعتی‌سازی افراطی یکی از مهمترین چالش‌های جامعه بشری در قرن بیست و یکم است که به تخریب محیط زیست و به تبع آن تغییرات گسترده اقلیمی منجر شده است. با گسترش این تغییرات اقلیمی و معضلات زیست‌محیطی، جامعه بشری در آینده با تهدیدات جدی مواجه خواهد شد. در این راستا، لازم است تا جامعه جهانی با تغییر رویکرد مدیریتی و توسعه کاربرد فناوری‌های نوین و سبز، سرعت تغییرات اقلیمی را کاهش دهد. یکی از مهمترین فناوری‌های نوین در سطح جهانی بیوتکنولوژی یا زیست فناوری می‌باشد که قابلیت وسیعی در توسعه فناوری‌های سبز و محیط‌زیست‌‌ دوستانه به عنوان جایگزین صنایع و فراورده‌های آلاینده شیمیایی دارد.

در مجموعه دوجلدی "بیوتکنولوژی نوین در محیط زیست و منابع طبیعی" که توسط جمعی از متخصصان مجرب سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی نگاشته شده، ضمن معرفی اجمالی پتانسیل‌های منابع طبیعی کشور به معضلات زیست‌محیطی دنیا و کشور پرداخته شده و اهمیت و کاربرد شاخه‌های مختلف زیست‌فناوری در جنبه‌های مختلف حفاظت از محیط‌زیست و تنوع زیستی معرفی و تشریح شده است. در جلد اول که مشتمل بر هشت فصل است، در فصل اول، وضعیت فعلی و پیش‌بینی معضلات آتی زیست‌محیطی دنیا تا سال ۲۰۵۰ بررسی و راهکارهای حل آن‌ها ارائه شده است. در فصل دوم، پتانسیل‌های منابع‌ طبیعی و  محیط زیست ایران و وضعیت آلودگی‌های زیست محیطی ایران در مقایسه با سایر کشورهای جهان ارائه شده است. 

در این فصل، شاخص‌های مختلف زیست محیطی، صنایع آلاینده کشور و وضعیت آلودگی هوا بررسی شده است. در فصل سوم به مفهوم بیوتکنولوژی محیط زیست و اهمیت آن در محیط زیست و منابع طبیعی پرداخته شده و طی آن، ضمن بررسی وضعیت بیوتکنولوژی در دنیا و ایران، شاخه‌های مختلف آن شامل آفت‌کش‌های زیستی، کودهای زیستی و آلی و بیوکمپوست، بیوتکنولوژی منابع طبیعی، سوخت‌های زیستی، پالایش زیستی، مالچ‌های زیستی، فیلترهای زیستی، حسگرهای زیستی، پلاستیک‌های زیستی و استخراج زیستی فلزات ارائه شده است. فصل چهارم نیز به کاربرد شاخه‌های مختلف بیوتکنولوژی از قبیل کشت بافت، امیکس و مهندسی ژنتیک در شناسایی و حفاظت از ذخایر ژنتیکی و تنوع زیستی اختصاص دارد.

در فصل پنجم، معضلات سموم شیمیایی بررسی و اهمیت عوامل میکروبی کنترل زیستی آفات و بیماری‌های گیاهی تبیین شده است. در فصل ششم معضلات کودهای شیمیایی تحلیل و در ادامه به انواع کودهای زیستی و پتانسیل آن‌ها اشاره شده است. در فصل هفتم به وضعیت پسماندهای جامد شهری، کشاورزی و صنعتی در جهان، ایران و پتانسیل بیوتکنولوژی در تولید بیوکمپوست پرداخته شده و در فصل هشتم، ضمن بررسی مشکلات گرد و غبار در جهان و ایران به معرفی انواع مالچ‌های زیستی و  پتانسیل بازار آن‌ها پرداخته شده است.جلد دوم نیز شامل هشت فصل بعدی کتاب است که در فصل نهم، وضعیت پساب‌ها و فاضلاب در جهان و ایران تشریح و پتانسیل بیوتکنولوژی در تصفیه زیستی آن ارائه شده است. در فصل دهم، وضعیت مصرف سوخت‌های فسیلی در کشور و انواع سوخت‌های زیستی و اهمیت آن‌ها به عنوان جایگزین این حامل‌های انرژی ناپایدار بررسی شده است.

در فصل یازدهم به فرآیندها، اهمیت و بازار پالایش زیستی در پاک‌سازی خاک‌های آلوده پرداخته شده و فصل دوازدهم به شرح حسگرهای زیستی و اهمیت آن‌ها در شناسایی آلودگی‌های زیست‌محیطی و کشاورزی در جهان و کشور اختصاص یافته است. موضوع فصل سیزدهم کتاب نیز  بیوپلاستیک‌ها و اهمیت آن‌ها در کاهش آلودگی‌های محیط زیستی دنیا و ایران است. فصل چهاردهم در خصوص انواع فیلترهای زیستی و اهمیت آن‌ها در جذب و حذف آلاینده‌ها مخصوصا در آبزی‌پروری است. فصل پانزدهم به انواع روش‌های استخراج زیستی فلزات اختصاص دارد و نهایتا در فصل شانزدهم به مفهوم اقتصاد زیستی چرخشی و تولید همزمان فرآورده‌های مختلف از پسماندها و زیست‌توده پرداخته شده است. مجموعه دو جلدی "بیوتکنولوژی نوین در محیط زیست و منابع طبیعی" با حمایت صمیمانه ستاد توسعه اقتصاد دانش بنیان آب، اقلیم و محیط زیست معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری منتشر شده است.